تمام اشخاصی که در غالب انواع شرکتهای تجاری مشغول به فعالیت هستند، به خوبی با عنوان اعضای هیئت مدیره آشنایی دارند؛ اما شاید برای برخی خوانندگان مفهوم هیات مدیره، نحوه انتخاب، وظایف، مسئولیتها، حق الزحمه و حدود اختیارات آنها هنوز پیچیدگیهای خود را داشته و تقریبا این مفهوم برایشان کاملا مشخص نشده باشد. پیشنهاد میکنیم با کارشناسان ثبت خوارزمی تماس بگیرید و هر گونه سوال خود درباره اینکه اعضای هیئت مدیره چه کسانی هستند، از آنها بپرسید. حتی میتوانید به سایت ثبت خوارزمی مراجعه کنید و با پرکردن فرم مشاوره، کارشناسان این مجموعه به پرسش هایتان درباره اساسنامه، ثبت شرکت، انواع شرکتهای تجاری، قوانین و مقررات، هیئت مدیره، بازرسان هیئت مدیره و وظایف مدیرعامل پاسخ دهند.
فرم درخواست مشاوره رایگان
اعضای هیئت مدیره؛ حاکمیت شرکتهای تجاری
اگر مؤسس یا یکی از سهامداران شرکتهای سهامی (عام، خاص) هستید، حتما در اساسنامه بخشی که مربوط به اعضای هیئت مدیره است را مشاهده کردهاید. در اغلب اساسنامهها، بخش پنجم به مقررات، وظایف، نحوه انتخاب و تعداد اعضای هیئت مدیره اختصاص دارد. اعضای هیئت مدیره متشکل اشخاصی هستند که به نمایندگی از سایر اعضا و سهامداران شرکت، بر منافع آنها نظارت میکنند. مهمترین وظیفه هیات مدیره، تعیین مدیرعامل و انجام مشاوره با تیم اجرایی شرکت میباشد. به طور کلی هیئت مدیره بر کل امور شرکت نظارت میکنند، بدون اینکه در انجام وظایف مدیر عامل دخالت نمایند و بر عملیات روزمره شرکت ورود کنند. عموما هیئتهای مدیره بر اهداف بلند مدت شرکت متمرکز هستند و انجام امور روزانه به عهده مدیرعامل و دست اندرکاران مدیریت میباشد.
نقش اعضای هیئت مدیره چیست؟
اعضای هیئت مدیره در یک شرکت مهمترین رکن اجرایی هستند. آنها درباره استراتژی، سیاستهای شرکت، پاداش مدیران، سود سهام، مدیریت منابع و نحوه عملکرد مدیران تصمیم میگیرند. از اعضای هیات مدیره انتظار میرود که از موقعیت و دانش خود برای پیشرفت و کسب سود بیشتر استفادهکنند. محرمانه نگه داشتن اطلاعات شرکت و رعایت تمام مقررات از جمله وظایف دیگری است که هیئتهای مدیره به عهده دارند. ساختار، ترکیب و الزامات عملیاتی هیئت مدیره در اساسنامه شرکت مشخص شدهاست. تمام فعالیتهای شرکت اعم از نگهداری داراییها، بازگشت سرمایه به سهامداران و صاحبان شرکتها تحت نظارت هیات مدیره میباشد.
هیئت مدیره چگونه انتخاب میشوند
انتخاب اعضای هیئت مدیره از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است. اعضای این هیئت در شرکتهای سهامی از میان سهامداران انتخاب میشوند. در زمان برگزاری مجمع عمومی، افرادی که به عنوان هیئت مدیره انتخاب میشوند، حداقل باید یک سهم از سهام شرکت را دارا باشند. تعداد اعضا در هر یک از انواع شرکتهای تجاری متغیر است. اعضای این هیئت میتوانند سمتهای مدیرعامل، رئیس هیئت مدیره، نایب رئیس هیئت مدیره و عضو علی البدل هیئت مدیره را دارا باشند. قابل ذکر است که در همان اولین جلسه برگزاری مجمع عمومی، هیات مدیره اعضای خود را انتخاب میکند. در یک اساسنامه خوب، معمولاً باید علاوه بر ذکر اعضای اصلی هیات، به اعضای علی البدل نیز اشاره شود تا در صورت استعفا، فوت یا رد صلاحیت، جایگزین نفرات اصلی شده و وظایف آنها را انجام دهند.
انواع هیئت مدیره در شرکتهای تجاری
معمولا انتخاب هیئت مدیره در اساسنامه شرکتهای سهامی خاص و عام، شرکت با مسئولیتهای محدود متفاوت است. بر همین اساس نیز نحوه اداره، مدیریت شرکتها، تعداد اعضا، مقررات داخلی شرکت و نصب و عزل اعضا در این شرکتها قوانین خاص خود را دارند. به طور کلی در اساسنامه شرکتها به تمام این موارد اشاره میشود. با این حال در شرکتهای بازرگانی هیئت مدیره به چند دسته تقسیم میشوند که عبارت هستند از:
- مدیر اجرایی: فعالیتهای روزانه و تصمیمگیری در شرکتها به عهده مدیر اجرایی است. اغلب شرکتهای پیمانکاری، شرکتهای سهامی و شرکت با مسئولیت محدود، مدیر اجرایی پیشبینی شده است.
- مدیرعامل: مهمترین تصمیمی که اعضای هیئت مدیره در شرکت اتخاذ میکنند، انتصاب مدیرعامل است تا بر فعالیتهای روزانه شرکت نظارت کند. مدیرعامل را میتوان نوعی مدیر اجرایی در نظر گرفت. به مدیر عامل، CEO نیز میگویند.
- مدیر غیر اجرایی: به کسانی که با دانش و تخصص خود در شرکتها فعالیت کرده و خدمات تخصصی آنها بکار میرود، مدیر غیر اجرایی گفته میشود. این افراد در امور اجرایی شرکت هیچ گونه دخالتی نمیکنند.
- مدیر همراه: در برخی شرکتهای سهامی بزرگ، مدیرهمراه نقش مشاور دارد که معمولاً در تصمیمگیریهای اعضای هیات مدیره تاثیر میگذارد.
- مدیر عملیاتی: مدیر عملیاتی در شرکتها اغلب به عنوان مدیر میانی انتخاب میشود و وظایفی مانند مدیرعامل را به عهده دارد.
جمعبندی مطالب
معمولاً یکی از چالشهای پیش روی کسانی که به ثبت شرکت اقدام میکنند، درباره مفاد اساسنامه به خصوص هیئت مدیره است. اینکه اعضای هیئت مدیره شرکت چه کسانی هستند، رایج ترین پرسش کاربران از کارشناسان ثبت خوارزمی است. از بخشهای مهم اساسنامه درباره اعضای هیئت مدیره میباشد. هیئت مدیره کسانی هستند که یکی از سهامداران یا حق الشرکه شرکت هستند و در اولین مجمع عمومی موسس یا مجمع عمومی عادی انتخاب شده و وظیفه هدایت و اداره شرکت را به عهده میگیرند. در حقیقت رکن اساسی هر شرکت، هیئت مدیره آن است.