براساس قوانین موجود در کشور ما، برای ثبت مالکیت معنوی یا مالکیت اموال فکری باید به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کرد. البته سامانه مالکیت معنوی این امکان را برای متقاضیان فراهم کرده‌است که درخواست خود را بدون مراجعه به این اداره و به‌صورت کاملا غیرحضوری و آنلاین ثبت کنند. این سامانه درواقع زیرمجموعه‌ای از سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به‌شمار می‌رود.
فرم درخواست مشاوره رایگان
سایت مالکیت معنوی، یک سامانه به آدرس ipm.ssaa.ir است که برای ثبت اظهارنامه اختراع، طرح‌های صنعتی، شرکت‌های تجاری، اموال فکری، صنعتی و هنری، نشانه‌های جغرافیایی و.. مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه‌براین، امکان جستجو کردن سابقه ثبت هریک از این موارد هم در سامانه مالکیت معنوی وجود دارد.
برای استفاده از کلیه امکانات سایت مالکیت معنوی، اولین کاری که باید پس از ورود به این سایت انجام شود، ثبت‌نام و ایجاد یک حساب‌کاربری است. در ادامه این مقاله، قصد داریم ضمن توضیح مفهوم مالکیت معنوی و معرفی مختصر سامانه مالکیت معنوی، روند ثبت‌نام در این سایت و همچنین امکانات آن را مورد بررسی قرار دهیم.
مالکیت معنوی چیست؟
در گذشته تنها مالکیتی که برای انسان‌ها وجود داشت، مالکیت مادی بر اشیاء بود. به‌طوری‌که قانون تنها از مالکیت اشخاص بر اشیای مادی حمایت می‌کرد و تفکر، اندیشه و ایده افراد مورد حمایت قانون قرار نمی‌گرفت. اما امروزه مالکیت معنوی یا فکری وجود دارد که نمایانگر مالکیت انسان بر افکار و ایده‌های خود است. مصادیق مالکیت معنوی، تمام آنچه از ذهن انسان نشات می‌گیرد مانند اختراع، طرح صنعتی، اثر ادبی و هنری و برند را شامل می‌شود. درحال‌حاضر تمامی این موارد، از ارزش مادی برخوردار هستند.
مالکیت معنوی خود به سه دسته مالکیت هنری، مالکیت ادبی و مالکیت صنعتی تقسیم می‌شود. پس امروزه تمامی افرادی که دارای دستاوردهای هنری، ادبی یا صنعتی هستند، این امکان را دارند که با ادعای مالکیت بر این اموال معنوی، از مزایای قانونی و مادی آنها بهره‌مند شوند. علاوه‌براین، امکان سوء‌استفاده افراد سودجو از اموال فکری دیگران، ثبت‌کردن آنها را به مسئله‌ای ضروری تبدیل کرده‌است.
ثبت‌نام در سامانه مالکیت معنوی
سامانه مالکیت معنوی از زیرمجموعه‌های مختلفی مثل سامانه ثبت برند و همچنین سایت ثبت اختراع به آدرس iripo.ssaa.ir تشکیل شده‌است. همانطور که گفتیم، برای استفاده از تمامی امکانات سامانه مالکیت معنوی، ابتدا باید در این سایت ثبت‌نام کنید. پس از وارد شدن به سامانه (ipm.ssaa.ir)، در قسمت بالا و سمت چپ صفحه، روی آیتم ثبت‌نام متقاضی جدید کلیک کنید. سپس باید یک سری مشخصات کلی اعم‌از حقیقی یا حقوقی و همچنین ایرانی یا غیرایرانی بودن شخص متقاضی ثبت برند، اختراع یا.. را مشخص کنید.
در مرحله بعدی، باید کلیه اطلاعات مرتبط با شخص ازجمله اطلاعات هویتی، آدرس، شماره‌تماس و.. را وارد کنید. پس از تکمیل این مرحله و کلیک‌کردن روی گزینه مرحله بعد، صفحه‌ای نمایش داده می‌شود که باید مدارکی که از شما می‌خواهد را در قسمت‌های مشخصشده بارگذاری کنید. در قسمت بعد، اطلاعاتی که در بخش‌های قبل وارد کرده‌اید، نمایش داده می‌شود. درصورت صحیح بودن این اطلاعات، باید گزینه تایید ثبت‌نام را انتخاب کنید. سپس یک متن با عنوان (ذخیره‌سازی اطلاعات) نمایش داده می‌شود که باید روی گزینه (بلی) کلیک کنید. در قسمت بعد، تمامی اطلاعات شما نشان داده می‌شود که باید آنها را با دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید هیچ مشکلی ندارند.
سپس باید پرینت این فرم را به یک دفتر اسناد رسمی برده و گواهی امضا بگیرید. در آخرین مرحله، باید با انتخاب گزینه (تایید حساب‌کاربری با گواهی امضا) در سامانه مالکیت معنوی، اطلاعات خواسته‌شده را تکمیل کنید تا حساب‌کاربری شما فعال شود.
امکانات سایت مالکیت معنوی
امکانات و قابلیت‌های سامانه مالکیت معنوی را می‌توان در یکی از دسته‌بندی‌های زیر قرار داد:
– ثبت اظهارنامه اختراع: اختراع قابل ثبت، یک نوآوری است که حاوی ابتکار عمل و دارای کاربرد صنعتی باشد. این نوآوری نباید از قبل در صنعت یا فن موردنظر وجود داشته‌باشد و افراد دارای تخصص در آن حوزه، نباید با آن آشنایی داشته‌باشند.
– ثبت اظهارنامه برند یا علامت تجاری: برند یا نشان تجاری، یک علامت منحصر‌به‌فرد است که یک تولیدکننده برای کالا یا خدمت خود انتخاب می‌کند. انتخاب نشان تجاری یا برند برای یک محصول، باعث تمایز پیداکردن آن محصول یا خدمت از محصولات یا خدمات مشابه موجود در بازار می‌شود.
– ثبت اظهارنامه طرح صنعتی: یک طرح صنعتی می‌تواند از خطوط، رنگ‌ها یا اشکال سه‌بعدی تشکیل شده و شکل ظاهری یا ترکیب یک فراورده صنعتی را تغییر دهد.
– ثبت اظهارنامه نشان جغرافیایی: کمتر کسی با نشانه جغرافیایی آشنایی دارد. درواقع نشانه جغرافیایی یک علامت یا نشانه است که روی کالایی که در یک منطقه جغرافیایی خاص تولید شده‌است قرار می‌گیرد. این اقدام، نشان‌دهنده محلی است که کالا از آن نشات گرفته‌است.
– جستجو: بخش جستجوی سامانه مالکیت معنوی، یکی از مهم‌ترین قسمت‌های این سایت است. افرادی که قصد ثبت کردن یک طرح صنعتی، برند، اختراع یا نشان جغرافیایی را دارند، می‌توانند در بخش جستجو از موارد مشابه اطلاع پیدا کنند. چون امکان ثبت کردن طرح، اختراع یا برندی که در گذشته به ثبت رسیده‌است وجود ندارد. این اقدام، باعث می‌شود فرد متقاضی در وقت و هزینه خود صرفه‌جویی کند.