بازرس شرکت کیست و چگونه انتخاب می‌شود؟
بازرس شرکت کسی است که بر اعمال و رفتار مدیر عامل، اعضای هیات مدیره و سایر مسئولین شرکت نظارت می‌کند. بخش هفتم از لایحه اصلاحی قانون تجارت به بررسی شرایط و وظایف بازرس شرکت‌های تجاری اختصاص یافته است. مطابق با ماده 144 قانون مذکور مجمع عمومی عادی شرکت می‌بایست در جلسه‌ای که هر سال برگزار می‌شود، یک یا چند نفر را به عنوان بازرس شرکت انتخاب نمایند. عزل بازرسان شرکت نیز مطابق با ماده مذکور در اختیار مجمع عمومی شرکت قرار دارد. مجمع عمومی شرکت با حضور همه سهامداران و سرمایه‌داران شرکت تشکیل می‌گردد. در اینجا باید توجه داشت که بر مبنای ماده 147 قانون تجارت مدیر عامل، اعضای هیات مدیره و بستگان آنان نمی‌توانند به عنوان بازرس شرکت انتخاب شوند.
فرم درخواست مشاوره رایگان
قانون تجارت و اساسنامه، وظایف و اختیارات گوناگونی را بر عهده بازرس شرکت قرار داده‌اند. بازرس شرکت در ازای تصمیماتی که می‌گیرد و اقداماتی که انجام می‌دهد در مقابل هیات مدیره، سهامداران و طلبکاران شرکت مسئولیت دارد. به طور کلی دو نوع مسئولیت حقوقی و کیفری متوجه بازرس شرکت می‌باشد. مسئولیت مدنی بازرس به معنای این است که اگر در نتیجه تصمیمات و اقدامات بازرس به شرکت، طلبکاران و … خسارت مالی وارد شود، بازرس مکلف به جبران خسارات وارد شده می‌باشد.
علاوه بر مسئولیت مدنی، مسئولیت کیفری نیز ممکن است متوجه بازرس شرکت باشد. مسئولیت کیفری به دلیل ارتکاب جرم بر شخص بار می‌شود. برخی از رفتارها مثل گرفتن زیرمیزی توسط بازرس شرکت جنبه کیفری داشته و در قانون مورد جرم‌انگاری قرار گرفته است. در ادامه این نوشتار به بررسی برخی از مهمترین نمونه‌های مسئولیت کیفری بازرس شرکت خواهیم پرداخت.
مهمترین مصادیق مسئولیت کیفری بازرس شرکت
آنچنان که گذشت مسئولیت کیفری بازرس شرکت هنگامی ایجاد می‌شود که مرتکب یکی از تخلفات کیفری در قوانین مربوط شود. رسیدگی به جرایم ارتکاب یافته توسط بازرس شرکت اصولاً در صلاحیت دادگاه کیفری دو قرار دارد. تحقیقات مقدماتی در مورد اغلب این جرایم در دادسرای عمومی و انقلاب صورت می‌پذیرد. برخی از مهمترین این جرایم عبارتند از:
- در صورت ارتکاب هر یک از رفتارهای زیر بازرس شرکت به حبس تعزیری از سه ماه تا دو سال و پرداخت جزای نقدی از 25 میلیون ریال تا 150 میلیون ریال محکوم می‌گردد.
_ چنانچه بازرس شرکت برخلاف واقع، پذیره‌نویسی سهام شرکت‌های تجاری را تصدیق کند.
_ چنانچه بازرس شرکت از اطلاع موضوعاتی که قانوناً باید به مرجع صلاحیتدار اعلام کند، خودداری نماید. برای نمونه هنگامی که شرکت ورشکسته می‌شود و قادر به پرداخت بدهی‌های خود نیست، بازرس شرکت موظف است این موضوع را به اداره تصفیه و امور ورشکستگی اعلام نماید. حال چنانچه بازرس به صورت آگاهانه و عمدی از اعلام این موضوع به اداره مزبور خودداری کند، به مجازات حبس و جزای نقدی مذکور محکوم خواهد شد.
- مسئولیت کیفری بازرس شرکت در صورتی که هر یک از رفتارهای زیر را انجام دهد، عبارت از حبس تعزیری از سه ماه تا یک سال و جزای نقدی از 25 میلیون تا 150 میلیون ریال خواهد بود:
_ چنانچه بازرس شرکت به صورت عمدی و آگاهانه از حضور دارنده سهم در مجامع عمومی شود.
_ چنانچه بازرس از به شیوه‌ای فریبنده خود را صاحب سهم معرفی کرده و از این طریق در جلسات مجامع عمومی شرکت کند نیز مسئولیت کیفری داشته و مجازات‌های بالا در مورد او اجرا می‌شود.
نکات پایانی
در خصوص مسئولیت کیفری بازرس شرکت باید توجه داشت که برای داشتن این مسئولیت، بازرس می‌بایست مرتکب جرمی شده باشد که در قانون تجارت یا سایر قوانین مرتبط برای آن مجازات تعیین شده است. محکومیت بازرس به مجازات کیفری نیز مستلزم اثبات شرایط و ارکان جرم در دادگاه کیفری صلاحیتدار می‌باشد.