یکی از مهم‌ترین نکات در بازاریابی و تبلیغات، برای معرفی و ارائه‌ی محصول یا خدماتی که ارائه می‌شود، نام تجاری یا همان برند می‌باشد. انتخاب یک نام تجاری خوب، مناسب و هم‌راستا با فعالیت شغلی مجموعه، که هم سریع به خاطر سپرده شود و هم خوش آوا باشد کار دشواری به شمار می‌آید. برای انتخاب این نام، باید فاکتورهای بسیاری را مد نظر قرار داد. چگونه این نام تبدیل به لوگو (نشان تجاری) شود؟ چطور معرف فعالیت‌های مجموعه باشد؟ به چه شکل در شعار شرکت استفاده شود؟ به چه شکل در تبلیغات از آن بهره برده شود و ده‌ها مورد از این دست.
برند تجاری چیست؟
برند یا نام و نشان تجاری عبارت است از: نام، عبارت، اصطلاح، علامت، نشانه، طرح یا ترکیبی از این موارد که به منظور شناساندن محصولات، خدمات، اشخاص یا شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و آن‌ها را از دیگر شرکت‌ها، محصولات، خدمات و. . متمایز می‌سازد. حق استفاده‌ی انحصاری از برند تجاری در اختیار افرادی خواهد بود که آن را در اداره‌ی مالکیت صنعتی به ثبت رسانده باشند. در این صورت اگر شخص یا شرکت دیگری از برند تجاری سوء‌استفاده کند تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
موارد ممنوعه برای ثبت برند
- عینا مشابه یک برند تجاری ثبت شده‌ی دیگر باشد. مانند: “شیرالات قهرمان”. حتی اگر برند ثبت شده، معروف نباشد یا در پروسه‌ی ثبت نیز باشد هم نمی‌توان از آن نام برای برند تجاری جدید استفاده کرد.
- نتواند کالا، خدمات یا فعالیت تجاری، اقتصادی، فرهنگی و غیره‌ی خود را از شرکت‌ها، موسسات یا تولیدی‌های دیگر متمایز کند. برای مثال شما نمی‌توانید از نام “سایپا شیشه” برای برند تجاری شیشه‌گری خودتان استفاده نمایید چرا که به نظر می‌آید بخشی از مجموعه‌ی بزرگ “سایپا” باشد.
- دارای کلمات تقلیدی از ارگان‌های نظامی، حکومتی یا مملکتی باشد یا حروف اختصاری آن با حروف اختصاری یک ارگان دولتی یا نظامی مشابهت پیدا کند. مثلا شما نمی‌توانید از کلماتی استفاده کنید که مختصرا “فراجا” یا “فتا” خوانده شود.
- دارای تشابه اسمی با سازمان‌های بین‌الدولی، بین‌المللی یا سازمان‌هایی که تحت کنوانسیون‌های بین‌المللی ایجاد شده باشند. به طور مثال شما نمی‌توانید از نام‌هایی نظیر “یونیسف”، “هلال احمر”، “صلیب سرخ” و امثالهم در برند خود استفاده کنید.
- دارای کلمه یا کلماتی بسیار شبیه و گمراه‌کننده از یک برند تجاری معروف باشد، خصوصا برندهای خارجی دارای شعب رسمی در داخل کشور به طور مثال نمی‌توان از عبارت “ال30من” که مشابه “ال‌سی‌من” است یا عبارت “باتن جامه” که مشابه “پاتن جامه” است در نام برند تجاری بهره برد.
- کلمات یا عباراتی که عین آن قبلا برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروف شده باشند. مثلا نمی‌شود از نام “لادن” در زمینه‌ی غیر خوراکی نیز استفاده کرد مگر آن که عرفا میان استفاده‌کننده از نام تجاری و مالک قبلی آن ارتباط اقتصادی وجود داشته باشد.
- کلمات توصیف‌کننده (به تنهایی) یا عباراتی که به دلیل عمومیت قابلیت ثبت ندارند مانند “شور”، “تلویزیون”، “راحت” “زیبا” و غیره
- عبارات عام بدون پسوند متمایز‌کننده. مثلا” صنایع غذایی” به تنهایی ثبت نمی‌شود مگر آن که کلمه‌ی “بهروز” در ادامه‌ی آن قرار گیرد و “صنایع غذایی بهروز” را ایجاد نماید.
- خلاف موازین شرعی، نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد. به طور مثال شما نمی‌توانید از کلماتی مانند ” گندیده “، “مخدر”، “نادان”، “آشوبگران”، ” تراجنسیتی” و امثالهم در نام برند تجاری خود استفاده نمایید.
- کلماتی با موقعیت مکانی اشتباه یا غیر واقعی. مثلا اگر تولیدات شما در “کرمان” صورت می‌گیرد نمی‌توانید از کلمه‌ی “تهران” در نام خود بهره ببرید یا محصولی که تولید داخل است را با اسامی کشورها به عنوان محصول خارجی معرفی نمایید یا از مکان‌های اساطیری، فانتزی یا داستانی مانند: “نارنیا”، “شهر اوز”، “هلمز دیپ” و مانند این‌ها استفاده کنید.
- کلمات لاتین یا مربوط به دیگر زبان‌های جهان برای استفاده در برند تجاری فقط به شرطی ممکن است که اولا: تشابهی با یک برند معروف خارجی نداشته باشد، مانند “گوچی”، “استارباکس” یا “تسلا” و دوما: درخواست‌کننده، دارای کارت بازرگانی فعال و معتبر باشد.
- استفاده از عداد بدون نام دیگری. شما نمی‌توانید از ترکیب چند عدد یا اعداد با علائم ریاضی مانند “11-59” به عنوان برند تجاری استفاده کنید.
- استفاده از کلماتی که به حاکمیت ملی یا بخشی از آن مربوط باشند مانند: “دولتی”، “نظامی” “انقلابی” و غیره ممکن نیست.
- کلمات یا عباراتی که موهم انتساب به مقامات رسمی کشوری یا نظامی باشد. مانند: “رئیس جهور”، “وزیر راه”، “سرتیپ دوم” و امثالهم برای ثبت برند ممکن نیست.
چرا باید برند را ثبت کرد؟
اگر بخواهید برای محصولات خود یک نام تجاری در نظر بگیرید و در حقیقت مارک و نام شرکت خودتان را روی محصولی که تولید یا توزیع می‌کنید بزنید و آن را بر تابلوی فروشگاه یا تولیدی یا دفتر پخش خود نیز داشته باشید، به واسطه‌ی آن تبلیغات گسترده انجام دهید و با آن نام یا مارک یا اسم تجاری تبلیغ و شناخته شوید، باید ثبت برند را انجام دهید. با ثبت برند می‌توانید اجازه‌ی هر سوءاستفاده‌ای را بگیرید و با قدرت و اطمینان کافی مسیر خود را بپیمایید. اما سوالی که در این رابطه به ذهن می‌رسد این است که آیا هر نوع برندی را می‌توان به ثبت رساند؟ در قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، در ماده 32 و 34 خود محدودیت‌هایی برای ثبت انواع برند لحاظ شده است.
ثبت نشان تجاری
هر برند تجاری نیازمند یک نشان تجاری (یا همان لوگو) نیز می‌باشد به دلیل آن که در اغلب مواقع ثبت نشان تجاری همزمان با ثبت برند انجام می‌شود، نیاز است تا موارد ممنوعه در ثبت آن را نیز بدانیم. نشان تجاری دارای جنبه‌ی حصری نمی‌باشد بلکه با عنایت به نوآوری اشخاص جهت شناسایی محصولات، خدمات و شرکت خود شامل اشکال، حروف، ارقام و طرح‌های گوناگون می‌باشد. علامت تجاری نیز باید نسبت به دیگر الائم تجاری از پیش ثبت شده متفاوت باشد.
موارد ممنوعه در ثبت نشان تجاری
- استفاده از طرحی که عینا قبلا به ثبت رسیده باشد.
- استفاده از آرم‌های متعلق به دولت یا بخش‌های دولتی، بین‌الدولی و بین‌المللی
- استفاده از پرچم ایران با علامت مخصوص جمهوری اسلامی
- استفاده از پرچم‌های ممنوع شده توسط جمهوری اسلامی
- استفاده از علامت‌های تجاری موسسات و نهادهای رسمی
- استفاده علائم یا اشکالی که مخل نظم عمومی بوده یا منافی عفت یا شرع باشد
- استفاده از شکل‌هایی که موهم انتساب به مقامات رسمی کشور باشد
- علائمی که به دلیل شباهت زیاد با نشان تجاری دیگری سبب اشتباه در مخاطب شود
انتخاب نام برند تجاری و نماد آن برای ثبت، پیچیدگی‌های زیادی دارد لذا توصیه می‌شود برای انجام هرچه سریع‌تر پروسه‌ی ثبت، با مشاوران و متخصصین ما در خوارزمی‌ثبت ارتباط برقرار نمایید.