به شرکتی که همه سرمایه آن توسط موسسان فراهم می شود شرکت سهامی خاص گفته می شود.مجمع عمومی، در شرکت سهامی خاص وجود ندارد و تعداد شرکا در شرکت سهامی خاص کمتر از شرکت سهامی عام می باشد.در شرکت سهامی خاص صدور ابلاغیه پذیره نویسی وجود ندارد و در ابتدا باید 35درصد از سرمایه در حساب مخصوصی سپرده گردد. اعضای شرکت سهامی خاص
این را هم بخوانید : مزایای شرکت سهامی خاص
سهام یا گزینش و تعیین سمت اعضا هیئت مدیره در شرکت سهامی خاص
ورود و خروج اعضای هیئت مدیره در شرکت های سهامی بر اساس ضوابط قانون تجارت و اساسنامه هر شرکت انجام می شود، علی الاصول در شرکتهای سهامی خاص ورود به هیئت مدیره با پس از اتمام مدت تصدی اعضا هیئت مدیره 0 2 سال ) ، استعفا یکی از اعضا یا کلیه اعضا هیئت مدیره ، تصمیم مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده برای انتصاب اعضای جدید در هیئت مدیره انجام می پذیرد. که پس از طی روند مربوطه ، در روزنامه رسمی کشور آگهی می گردد . وظیفه هیئت مدیره شرکت اداره امور جاری آن شرکت است.
در صورت تشکیل مجمع با حضور اکثریت سهامداران وبا رعایت موازین دعوت از مجمع تصمیم گیری طبق اساسنامه شرکت و مفاد متمم اصلاحی قانون تجارت در این مورد الزامی است.
پس از برگزاری مجمع با حضور اکثریت سهامداران می بایست اصل روزنامه حاوی آگهی دعوت از مجمع بهمراه صورتجلسه به اداره پست تحویل گردد.
همچنین باید نام سهامداران حاضر در مجمع و تعداد سهام هر یک فهرست وار نوشته شده و به امضاء آنها برسد و با تصدیق هیات رئیسه مجمع بهمراه صورتجلسه تحویل اداره پست شود.
نحوه انتخاب مدیران در شرکت سهامی خاص
هیئت مدیره در شرکت سهامی خاص از بین سهامداران انتخاب گردیده و براساس قوانین مصوب نمی توان مدیران شرکتهای سهامی را از خارج از صاحبان سهام انتخاب نمود. مدیران شرکت های سهامی كلا یا بعضا” قابل عزل می باشند.
تعریف مدیر
مدیران افراد شایسته ای هستند که به تشخیص موسسین شرکت برای مدت معینی انتخاب شده و اختیار اداره امورشركت را دارند. در قانون تجارت اینگونه تصریح شده است که اداره شركت سهامی به عهده یك یا چند نماینده می باشد كه از میان اعضا به سمت مدیریت برگزیده می شوند درقوانین به هیئت مدیره در شرکتهای سهامی اشاره نشده است ولی عملا هیئت مدیره اداره امور شركت را به انجام می رساند. هم چنین حداقل تعداد اعضای هیئت مدیره در شركت های سهامی عام نباید كمتر از پنج نفر باشد اما بر روی این مورد درباره شرکتهای سهامی خاص تاکیدی وجود ندارد تعداد سهامداران در شركت های سهامی خاص حداقل سه نفر می باشد.
بر اساس مفاد قانونی شركت سهامی بوسیله هیئت مدیره قابل عزلی که كه از بین سهامداران می باشند یا وكلای آنها اداره می گردد می توان اینگونه نتیجه گرفت : .
• افرادی را می توان به عنوان اعضای هیئت مدیره انتخاب نمود كه سهامدار شركت باشند به عبارت دیگر عضو هیئت مدیره نمی تواند خارج از صاحبان سهام باشد.
• اعضای هیئت مدیره را در هر زمان با رای مجمع عمومی می توان برکنار ساخت البته مقام برکنارکننده اعضای هیئت مدیره در قوانین ذکر نشده ،اما علی القاعده صاحبان سهام یا اعضای شرکت عهده دار این امر می باشند. از آنجایی که مجمع عمومی شركت متشکل از سهامداران می باشد بنابراین مجمع عمومی شركت صلاحیت برکناری تمام یا برخی از اعضای هیئت مدیره را دارد. در حقیقت رابطه مجمع عمومی با هیئت مدیره رابطه وكیل و موكل است به همین علت مجمع عمومی كه از اجتماع صاحبان سهام به وجود می آید اختیار دارد با رعایت مقررات و تشریفات مندرج در قانون تمام یا بعضی از اعضای هیئت مدیره را در هر زمان از سمت خود برکنار نماید.
1. در صورتی که عضو یا اعضای هیئت مدیره توسط مجمع عمومی برکنار شوند نمی توانند ادعای ضررو زیان نمایند. مگر اینکه با توجه به قواعد عام برکناری ایشان سبب مسئولیت مدنی مرجع عزل کننده باشد. طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هیچ كس حق ندارد با عمل حق خویش سبب اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عموم گردد. این قانون به مدیربرکنار شده اجازه می دهد خسارت خود را با مراجعه به شعب دادگستری مطالبه كند.
2.اعضای هیئت مدیره شركت های سهامی به دلیل اینکه خود موسس شرکت می باشند رابطه آنها باشرکت رابطه استخدامی نبوده و شامل قوانین کار نمی گردند. فلذا در صورتی که عزل شده یا استعفا دهند و به طور كلی رابطه مدیریتی آنها با شركت قطع گردد ، مراجع پیش بینی شده در قانون كار واجد شرایط رسیدگی به شكایت ایشان نیستند و همانطور كه ذکر شد ، این افراد اگر مدعی ورود خساراتی به خود باشند باید به از دادگاهای دادگستری طلب خسارت نمایند.
همانطور که مطرح شد مرجع برکناری اعضای هیئت مدیره مجمع عمومی می باشد. ولی اشكال دراین است كه در مجمع عمومی اموری به بحث و رای گذاشته می شود که در دستورجلسه طرح شده باشد ، و مدیران شركت های سهامی حاضر به درج این موضوع در دستور جلسه شركت نمی شوند. . برای حل این مسئله سهامداران می توانند از دو روش استفاده نمایند اول آنكه در صورت عدم رضایت صاحبان سهام از عملکرد هیئت مدیره می توانند در مجمع عمومی ترازنامه و حساب سود و زیان شركت را به تصویب نرسانند این موضوع به عنوان رای عدم اعتماد نسبت به مدیران تلقی شده و با ایجاد اختلال در امور شرکت مدیران را وادار به استعفا خواهد کرد. روش دوم این است که یك پنجم از صاحبان سهام از مجمع عمومی بابت عزل مدیران دعوت به عمل آورند و پس از تشکیل مجمع صاحبان سهام می توانند مدیر را برکنار نمایند حتی اگر برکناری او دردستور جلسه نباشد.
لازم به ذكر است که كه در شرایطی که عضو هیئت مدیره شركت از كاركنان شركت باشد برکناری او لطمه ای به رابطه استخدامی او با شركت وارد نمی آورد و او هم چنان می تواند درشركت به كار خود به عنوان سهامدار ادامه دهد و تنها از سمت مدیریت کنار گذاشته خواهد شد و می تواند سهامدار شرکت نیز باشد.
3.سمت مدیر در هیئت مدیره شركت سهامی به شکل مباشرت و پیشکاری بوده و قابل انتقال نمی باشد. از این رو مدیران نمی توانند سمت خود را به دیگران انتقال دهند. چون اداره شركت در حیطه وظایف مدیران است نه حق آنها و بنابراین وظیفه مذكور قابل واگذاری نیست.
واگذاری سمت مدیریت از سوی هئیت مدیره تنها برای مدیر عامل امکانپذیر است. هیئت مدیره مكلف است حداقل یك شخص حقیقی را برای سمت مدیرعاملی شركت انتخاب کند.. براساس قوانین مصوب مدیران شركت توسط مجمع عمومی موسسین و مجمع عمومی عادی تعیین می شوند..
واضح است كه فقط اولین مدیران شركت توسط مجمع عمومی موسسین انتخاب می شوند. که تشکیل آن برای شركت های سهامی خاص الزامی نمی باشد و این نوع شرکت در تشكیل مجمع عمومی موسسین یا عدم آن دارای اختیار عمل می باشد. طبق روال مرسوم به هنگام تاسیس شركت های سهامی خاص اولین مدیران شرکت طی صورتجلسه ای انتخاب شده و این صورتجلسه توسط كلیه سهامداران به امضا می رسد. .در حقیقت سهامدارن با امضاء صورتجلسه مذکور مدیران انتصابی را تایید می نمایند و سپس صورتجلسه به همراه سایر مدارك لازم و اظهارنامه برای ثبت وتشكیل شركت به اداره ثبت شرکتها ارسال می گردد.
در مورد تشکیل مجمع موسسین برای انتخاب مدیران پیش بینی های قانونی بدین شرح است که: برای تشکیل این مجمع حضور عده ای از پذیره نویسان كه حداقل نصف سرمایه شركت را تعهد نموده باشند ، الزامی است. پس از آن مجمع موسسین جهت تشکیل مجمع عمومی می تواند تا دو نوبت از مجمع دعوت به عمل آورد ، که این مجمع با حضور صاحبین یك سوم سرمایه شرکت رسمیت می یابد و اتخاذ تصمیمات نیز با رای حداکثری دو سوم امکانپذیر خواهد بود.
در طول فعالیت شركت هیئت مدیره های بعدی توسط مجمع عمومی عادی انتخاب می گردندقوانین مربوطه اینگونه تصریح دارند که:«در مجمع عمومی عادی با اكثریت نصف بعلاوه یك آرا برای تصمیم گیری لازم است مگر در مورد انتخاب مدیران و بازرسان كه اكثریت نسبی كافی است درمورد انتخاب مدیران تعداد آرای هر رای دهنده درعدد مدیرانی كه باید انتخاب شوند ضرب می شود و حق رای دهنده برابر حاصل ضرب مذكور خواهد بود رای دهنده می تواند آرای خود را به یك نفر بدهد یا آن را بین چند نفری كه مایل باشد تقسیم كند. اساسنامه شركت نمی تواند خلاف این ترتیب را پیش بینی کند.»
در مجمع عمومی موسسین ومجمع عمومی عادی علاوه بر انتخاب اعضای اصلی هیئت مدیره معمولا چند نفر نیز به عنوان اعضای علی البدل (جایگزین) هیئت مدیره در نظر گرفته می شوند تا در صورتی كه بر اثر فوت یا استعفا یا سلب شرایط از یك یا چند نفر از مدیران تعداد آنها از حداقل قانونی كمتر شود اعضای علی البدل به ترتیب مقرر در اساسنامه یا به ترتیب مقرر توسط مجمع عمومی جایگزین آنان شوند. همچنین اعضای علی البدل در صورت عدم حضور موقت اعضای هیئت مدیره به مدت کمتر از دوسال در اساسنامه مشخص می شوند.انتخاب مجدد مدیران بلااشکال است. اعضای شرکت سهامی خاص
در صورت عدم ذكر مدت تصدی مدیران در اساسنامه مجمع عمومی عادی می تواند این کار را انجام دهد. لیكن مدت تصدی سمت مدیریت در شرکتهای سهامی محدود به دوسال می باشد. در صورتی كه مدت مزبور در اساسنامه قید شده با شد با تغییر اساسنامه پس از تصویب مجمع عمومی می توان این مدت را به دو سال کاهش داد. این مجمع می تواند هر زمان مطابق مقررات مندرج در اساسنامه تشكیل جلسه داده و به ماموریت مدیران خاتمه دهد و اعضای دیگری را حداكثر تا دو سال جایگزین آنان بنماید.
اشخاصی حقوقی می توانند به سمت مدیریت شركت انتخاب شوند و دارای همان مسئولیت های مدنی شخص حقیقی عضو هیئت مدیره می باشند اما می بایست یك نفر به نمایندگی از سوی شخص حقوقی انجام وظایف مدیریت را به صورت دائمی برعهده بگیرد . مشمول همان شرایط و تعهدات و مسئولیت های مدنی و جزایی عضو هیئت مدیره شامل حال این نماینده نیز گردیده و از جهت مدنی با شخص حقوقی كه او را به نمایندگی تعیین نموده است مسئولیت تضامنی خواهد داشت. شخص حقوقی که عضو هیئت مدیره شرکت سهامی خاص است می تواند در هر زمان نماینده خود رابرکنار کند مشروط بر آنكه درهمان موقع كتبا جایگزین وی رابه شركت معرفی نماید و گرنه غایب محسوب می شود.. اعضای شرکت سهامی خاص
با توجه به اینکه نماینده شخص حقوقی وكیل او می باشد و در رکن مدیریت شرکت یعنی یکی از ارکان مهم شرکت می باشد ،بنابراین باید در برابر اجرای دستورات موکل خود مسئولیت شخصی داشته باشد، اما قانونگذار پیش بینی نكرده است كه در صورت بروز اختلاف نظر میان شخص حقوقی و نماینده او و ابراز این اختلاف در هیئت مدیره ،مدیر نماینده مسئول خواهد بود یا خیر؟ به نظر می رسد با رعایت مقررات عام در رابطه با اصول وكالت در صورتی كه نماینده صرفا دستور شخص حقوقی را اجرا کرده باشد پس از پرداخت خسارت ناشی از عمل خود به هیئت مدیره حق دارد به شخص حقوقی مراجعه كند. اعضای شرکت سهامی خاص
مسئله دیگری كه در قانون مقرر نشده است مرجع انتخاب نماینده شخص حقوقی برای عضویت درهیئت مدیره شركت است. اگر اشخاص حقوقی بخواهند عضو هیئت مدیره مکان دیگری جز محل تصدی خود شوند بالاترین مقام ( وزیر در وزارتخانه) تعیین نماینده را بر عهده دارد، لکن اگر شرکتی بخواهد عضو هیات مدیره شرکت دیگر گردد، این مسئله پیش می آید كه انتخاب نماینده شخص حقوقی با هیئت مدیره است یا با مجمع عمومی آن. اینطور به نظر می رسد که هیئت مدیره كه عهده دار اداره شرکت است حق انتخاب نماینده برای عضویت در هیئت مدیره شركت دیگر را دارد مع هذا با توجه به عدم منع قانونی هیئت مدیره می تواند اختیار تعیین نماینده را به مدیرعامل بسپارد مدت ماموریت نماینده شخص حقوقی با اتمام مدت ماموریت آن شخص یا اتمام مدت ماموریت هیئت مدیره ای که نماینده در آن مشغول به کار است ، به اتمام می رسد.