شرکت و موسسه هر دو دارای شخصیت حقوقی هستند و نیاز به ثبت شدن دارند ، ولی در واقع تفاوت هایی باهم دارند اگرچه در ظاهر شبیه به نظر می رسند . شرکت را ماده 20 قانون تجارت به 7 نوع تقسیم کرده است . که عبارتند از : شرکت سهامی ، شرکت با مسئولیت محدود ، شرکت تضامنی ، شرکت مختلط غیر سهامی ، شرکت مختلط سهامی ، شرکت نسبی و تعاونی . موسسه هم به دو نوع موسسات انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم می گردد . با توجه به تفاوت هایی که شرکت و موسسه در انواع و نحوه ثبت دارند در این مطلب برآنیم تا به تفاوت های اساسی میان موسسه و شرکت بپردازیم. به نظر می رسد برای ورود در بحث ، ابتدائاَ لازم است به تعریف هر کدام از آن ها بپردازیم.
شرکت چیست ؟
شرکت های تجاری، اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود را گویند.شرکت هایی که هدف از تاسیس آن ها تجارت نیست و اعمال تجاری انجام نمی دهند،شرکت های حقوقی یا مدنی نامیده می شوند.
شرکت های تجاری به موجب ماده 20 قانون تجارت بر هفت قسم به شرح ذیل طبقه بندی شده اند.
1.شرکت های سهامی 2.شرکت های با مسئولیت محدود 3 .شرکت های تضامنی 4.شرکت های نسبی 5.شرکت های مختلط سهامی 6.شرکت های مختلط غیر سهامی 7.شرکت های تعاونی تولید و مصرف
موسسه چیست ؟
تشکیلات و موسسات غیر تجارتی، کلیه تشکیلات و موسساتی هستند که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می شود اعم از آنکه موسسین و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند.
تشکیلات و موسسات مزبور می توانند عناوینی از قبیل انجمن،کانون یا بنگاه و امثال آن اختیار نمایند ولی اتخاذ عناوینی که اختصاص به تشکیلات دولتی و کشوری دارد از طرف موسسات مزبور ممکن نخواهد بود.
تشکیلات مزبور طبق ماده 584 قانون تجارت از تاریخ ثبت،شخصیت حقوقی پیدا می کنند و می توانند عناوینی از قبیل انجمن،بنگاه،کانون و امثال آن را اتخاذ کنند.
انواع موسسه
در موسسات هدف از تاسیس فعالیت های غیر تجاری است و هدف از تاسیس آن ها انجام فعالیت های
ادبی، علمی، فعالیت های خیریه ای و… است. البته قوانین این امکان را برای موسسات فراهم نموده
است که از عنوان هایی نظیر انجمن و کانون نیز استفاده نمایند. در حال حاضر موسسات را می توان براساس
معیار های مختلف تقسیم بندی نمود که مهم ترین آن ها هدف، مالکیت و نوع فعالیت آن ها می باشد.
موسسات بر حسب مالکیت به انواع زیر تقسیم می شوند:
موسسات تعاونی
موسسات عمومی
موسسات خصوصی
از نظر نوع فعالیت نیز می توان موسسات را به انواع زیر تقسیم بندی کرد:
موسسات بازرگانی
موسسات تولیدی
موسسات خدماتی
موسسات از نظر نوع هدف به دو دسته انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم می شوند که در موسسات انتفاعی
هدف از تشکیل کسب سود و درآمد و تقسیم بین اعضای حقوقی و حقیقی می باشد مانند موسسات فنی
و حرفه ای. اما در موسسات غیر انتفاعی هدف از تشکیل کسب سود و تقسیم بین شرکا و اعضای حقوقی و
حقیقی نمی باشد که انجمن ها و احزاب از رایج ترین این موسسات به شمار می آیند.
تفاوت شرکت با موسسه
_ ثبت شرکت با هدف رسیدن به سود و سرمایه بیشتر انجام می شود در حالیکه موسسات با اهداف نامحدود و متفاوت که سودآوری و فعالیت های اقتصادی هم می تواند جزیی از آن ها باشد تاسیس می شود.
_ موسسه می تواند در تملک دولت و یا بخش خصوصی قرار گیرد.
_ برای ثبت شرکت با توجه به نوع آن حداقل به دو نفر نیاز است در صورتی که ثبت موسسه به وسیله یک نفر هم امکان پذیر است.