با ثبت شرکت، فعالیت یک شرکت شروع شده و با ورشکستگی شرکت، فعالیت آن اتمام می‌یابد. احتمالاً بار‌ها به گوشتان خورده که فلان تاجر ورشکست شد یا فلان مدیر شرکت اعلام ورشکستگی کرد. همه ما معنی ورشکستگی را می‌دانیم. اما آیا از منظر قانون نیز ورشکستگی به همین آسانی است؟ اصلاً شرکت‌ها در چه شرایطی می‌توانند اعلام ورشکستگی کنند؟ اصلاً ورشکستگی چگونه اعلام می‌شود؟
در این مطلب از سایت ثبت خوارزمی می‌خواهیم به صورت کامل به این سؤالات پاسخ دهیم. اگر با مطالعه مطلب زیر باز هم سؤالی داشتید، فرم مشاوره رایگان سایت را پر کنید. با پر کردن فرم مشاوره، کارشناسان حقوقی ثبت خوارزمی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.
فرم درخواست مشاوره رایگان
ورشکستگی شرکت چیست؟
ورشکستگی شرکت یعنی تاجر یا شرکت مربوطه توانایی مالی پرداخت بدهی‌ها و دیون خود را ندارد. طبق ماده ۴۱۲ قانون تجارت، ورشکستگی زمانی اتفاق می‌افتد که دیگر تاجر توانایی پرداخت بدهی‌های خود را نداشته باشد. ورشکستگی گاهی ممکن است به دلیل بروز مشکلات اقتصادی و گاهی نیز به دلیل عدم مدیریت صحیح فرد صورت گیرد. اعلام ورشکستگی شرکت هم بر شرایط فرد ورشکسته و هم بر شرایط طلبکاران، بستانکاران و معاملات شرکت تأثیر خواهد گذاشت. در واقع اعلام ورشکستگی عواقب بسیار سنگینی برای تاجر و شرکت تجاری و بازرگانی به دنبال دارد.
بر اساس قانون تجارت، شرکت‌های تجاری جزء شرکت‌های بازرگانی محسوب می‌شوند. به همین دلیل تمامی احکامی که بر تجار حاکم است، به آنان نیز حاکم خواهد بود. در صورت ورشکسته شدن، شرکت دیگر قادر به عملی کردن تعهدات خود نخواهد بود. در صورت صدور حکم ورشکستگی، تاجر دیگر هیچ دخل و تصرفی بر اموال خود نخواهد داشت.
انواع ورشکستگی کدامند؟
شاید برایتان جالب باشد بدانید اما ورشکستگی شرکت‌ها انواع مختلفی دارد. در واقع دلیل تفاوت انواع ورشکستگی‌ها در علت به وجود آمدن آن هاست. در ادامه انواع مختلف ورشکستگی‌ها را معرفی خواهیم کرد.
• ورشکستگی عادی
در این نوع ورشکستگی، فرد بدون انجام تقلب و یا به تقصیر دچار ورشکستگی می‌شود. یعنی کم کاری فرد یا عدم مدیریت صحیح موجب ورشکستگی نشده است. در این نوع ورشکستگی‌ها بیشتر عوامل خارجی مؤثر هستند. مثلاً تحریم‌ها یا حوادث غیر مترقبه.
• ورشکستگی به تقصیر
ورشکستگی به خطا در صورت کم کاری و عدم مدیریت صحیح تاجر یا مدیر شرکت به وجود می‌آید. یعنی عوامل خارجی دستی در این نوع ورشکستگی نداشته‌اند. بلکه تقصیر اصلی متوجه مدیر شرکت است.
ورشکستگی به تقصیر یک نوع از جرایم غیرعمد می‌باشد. این نوع ورشکستگی می‌تواند به دلیل نداشتن دفتر کاری، قبول تعهدات بیش از توانایی مالی و مبهم بودن صورت دارایی‌های شرکت رخ دهد.
• ورشکستگی به تقلب
اگر تاجر به هدف سوء استفاده کردن و از روی عمد دچار ورشکستگی شود، به آن ورشکستگی به تقلب می‌گویند. این نوع ورشکستگی یک نوع جرم است و در صورت اثبات مجازات آن بین شش ماه تا دو سال حبس می‌باشد. ایجاد بدهی‌های غیر واقعی برای شرکت جهت بیشتر نشان دادن آن‌ها و پنهان کردن دارایی‌ها از دلایل این نوع ورشکستگی هستند. از بین بردن اموال با انجام معاملات صوری نیز یکی از عوامل ایجاد ورشکستگی به تقلب می‌باشد.
مزایا و معایب اعلام ورشکستگی شرکت
احتمالاً با شنیدن عبارت مزایای ورشکستگی شرکت تعجب کنید اما این امر حقیقت دارد. ورشکستگی می‌تواند مزایا و معایب خاصی برای تجار و شرکت‌های تجاری داشته باشد. در این بخش می‌خواهیم به این مزایا و معایب بپردازیم.
مزایا
• فرد ورشکسته دیگر به صورت مستقیم با طلبکاران مواجه نخواهد شد.
• طلب طلبکاران شرکت از طریق دادگاه پیگیری می‌شود.
• فرد ورشکسته از پرداخت خسارت تادیه معاف خواهد شد. بنابراین تنها موظف است اصل بدهی را پرداخت کند.
• طلبکاران با ورشکسته جهت رسیدن به حداقل مطالبات خود صلح می‌کنند. مثلاً طلبکاران می‌توانند تنها به ۵۰ درصد طلب خود دست یابند.
معایب
• آبرو و اعتبار فرد در میان کسبه و جامعه شکسته می‌شود.
• تاجر از دخالت کردن در دعاوی منع خواهد شد.
• تاجر نمی‌تواند در اموال خود مداخله کند.
• از برخی حقوق سیاسی و اجتماعی منع خواهد شد.
در چه شرایطی شرکت اعلام ورشکستگی می‌کند؟
شاید برای شما هم سؤال باشد که شرایط اعلام ورشکستگی شرکت چیست؟ اصلاً شرکت‌ها برای ورشکسته شدن باید چه شرایطی داشته باشند؟ جهت تحقق ورشکستگی شروط زیر لازم است:
• شرکت حتماً باید تجاری باشد.
• توقف تاجر یا شرکت مربوطه از تادیه وجه‌هایی که بر عهده اوست.
• صادر شدن حکم دادگاه دایر بر ورشکستگی
ورشکستگی برای شرکت‌های سهامی خاص در شرایط و عناوین زیر رخ می‌دهد:
• اگر موضوع فعالیت شرکت قابل انجام نباشد.
• مدت تعین شده برای تشکیل شرکت تمام شده و این مدت تمدید نشده باشد.
• رای مجمع عمومی صاحبان سهام جهت انحلال شرکت
• صادر شدن حکم قطعی دادگاه جهت ورشکستگی شرکت
نحوه اعلام ورشکستگی شرکت چگونه است؟
مطابق قانون، اعلام ورشکستگی شرکت به صورت قطعی توسط حکم دادگاه انجام می‌شود. یعنی تا زمانی که دادگاه مربوطه حکم ورشکستگی را صادر نکرده است، نمی‌توان ورشکستگی را رسمی و قانونی دانست. رسیدگی به پرونده توسط دادگاه عمومی محل اقامت ورشکسته انجام می‌شود. اعلام ورشکستگی می‌توان توسط تقاضای خود تاجر، طلبکاران و یا دادستان دادگاه صورت گیرد.
حکم ورشکستگی و موارد مهم آن
حکم ورشکستگی شرکت، حکمی است که توسط دادگاه به صورت رسما جهت اعلام ورشکستگی صادر می‌شود. این حکم می‌تواند بر اساس تقاضای خود تاجر، رای مجمع عمومی سهامداران، طلبکاران و یا دادستان صادر گردد.
در این حکم باید تاریخ توقف ورشکسته به صورت کامل درج شود. همچنین تعیین کردن یک نفر عضو بازرس و یک نفر مدیر تصفیه لازم است. اگر امور تصفیه توسط اداره تصفیه صورت گیرد، دیگر نیازی به تعیین مدیر و بازرس نخواهد بود. در حکم ورشکستگی شرکت انجام مهر و موم اسناد و قرار بازداشت ضروری است. باید تمامی اسناد، دفاتر، اسباب و اثاثیه متعلق به شرکت تماماً مهر و موم شوند.
اقدامات مهم بعد از اعلام ورشکستگی شرکت
بعد از اعلام ورشکستگی شرکت، تاجر باید اقدام به تصفیه و پرداخت بدهی‌های شرکت نماید. برای این کار شناسایی تمامی مطالبات و بدهی‌ها و محاسبه آن‌ها ضروری است. در مرحله بعدی باید پرداخت تمامی بدهی‌ها در اولویت کار شرکت قرار گیرد. برای محاسبه مطالبات و تصفیه و پرداخت بدهی‌ها، تعیین مدیران و عضو ناظر لازم است.
در واقع وظیفه مدیر تصفیه، اداره شرکت بعد از اعلام ورشکستگی و پرداخت دیون و بدهی‌های آن می‌باشد. بعد از ورشکستگی باید در همه جا در کنار نام شرکت، عبارت در حال تصفیه نوشته شود.
تعیین مدیر تصفیه و ناظر
بعد از آنکه حکم ورشکستگی شرکت اعلام شد، دیگر از اختیارات مدیران شرکت جهت پیشبرد اهداف شرکت کاسته می‌شود. در واقع با اعلام ورشکستگی، هدف اصلی شرکت فعالیت مدیران آن باید پرداخت بدهی‌ها و تسویه آن‌ها باشد. در دو شرایط ممکن است مدیر تصفیه متفاوت از مدیران شرکت باشد.
اول اینکه در اساسنامه یا مجموع عمومی تصمیم دیگر اتخاذ شده باشد. دوم اینکه ورشکستگی توسط حکم دادگاه انجام شود. در این دو حالت مدیران تصفیه با مدیران شرکت متفاوت خواهند بود.
وظیفه مدیران شرکت بعد از اعلام ورشکستگی شرکت عبارت است از: اقامه دعوا برای شرکت، تنظیم صورت دارایی، دعوت مجمع عمومی، تقویم دارایی‌های شرکت، پرداخت دیون، تقسیم دارایی‌ها بین شرکاء، اعلام ختم تصفیه، پیگیری کار‌های ناتمام شرکت و….
جمع‌بندی
در این مقاله از سایت ثبت خوارزمی به صورت کامل به معرفی ورشکستگی شرکت، نحوه اعلام آن و شرایط آن پرداختیم. همچنین مزایا و معایب اعلام ورشکستگی را توضیح دادیم. اگر در این خصوص به راهنمایی بیشتری نیاز داشتید، حتماً با شماره تلفن‌های موجود در سایت تماس بگیرید. مشاوران حقوقی ثبت خوارزمی می‌توانند اطلاعات دقیقی در خصوص جوانب مختلف ورشکستگی شرکت‌ها در اختیار شما بگذارند.