ثبت طرح صنعتی و حقوق مالکیت معنوی دارای جایگاه پر اهمیتی در صنعت، تجارت و تحقیقات صنعتی است و عدم توجه به این حقوق موجب وارد آمدن ضرر و زیان جبران ناپذیری به فعالان این عرصه خواهد شد. همچنین باید این موضوع بسیار مهم را در نظر داشته باشید که انجام صحیح مراحل ثبت طرح صنعتی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و هرگونه خطایی در این زمینه ممکن است جبران ناپذیر باشد.
طرح صنعتی به چه معناست؟
طبق قانون ثبت اختراعات، تعریف طرحهای صنعتی به شرح زیر است:
هر گونه ترکیب خطوط یا رنگها و هر گونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگها و یا بدون آن به گونه‌ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی نامیده می‌شود.
کدام یک از طرحهای صنعتی قابلیت ثبت شدن دارند؟
طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد.
طرحهای صنعتی طیف وسیعی از محصولات صنعتی، پوشاک و صنایع دستی، از ابزارهای فنی و پزشکی گرفته تا ساعت و جواهرات و سایر اقلام لوکس را شامل می‌شوند.
ثبت طرح صنعتی چه مزایایی دارد؟
۱. ثبت طرح های صنعتی به مالکین آن حق انحصاری استفاده و بهره‌مندی از کلیه حقوق و مزایای آن را می‌دهد.همچنین مالکین طرحهای صنعتی می‌توانند از نسخه برداری غیر مجاز و تقلید توسط اشخاص ثالث جلوگیری کنند.
۲. ثبت طرح صنعتی، فعالیت صادقانه تجاری و رقابت عادلانه را تشویق می‌کند. همچنین تولید طیف وسیعی از محصولات که از نظر زیبایی شناختی، جذاب هستند را ارتقاء می‌دهد.
۳. طرحهای صنعتی ثبت شده، جزء دارایی تجاری مالک آن محسوب شده و می‌توانند ارزش و پرستیژ یک شرکت و محصولات آن را افزایش دهند. هر چه موفقیت، عرضه و تبلیغ یک طرح بیشتر باشد ارزش آن برای شرکت بیشتر خواهد بود.
۴. مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند با واگذاری اجازه بهره برداری از طرح به شخص دیگر، برای مدت مشخص از امتیازات لازم بهره‌مند گردد.انجام صحیح مراحل ثبت طرح صنعتی و ایده به شرکت ها این فرصت را می دهد که میزان موفقیت محصولاتشان را در بازار تا حد بسیار زیادی بالا برده و با اطمینان از بازگشت سرمایه و انحصاری بودن آن نسبت به تولید و عرصه آن اقدام نمایند.
۵. پس از هر تغییری در شکل ظاهر یا نوع بسته بندی که باعث زیبا و جذاب شدن محصول تولیدی شما می‌شود، باید قبل از افشاء، آن را ثبت کنید تا مورد سوء استفاده رقبا قرار نگیرد
۶. با ثبت طرحهای صنعتی و ایده می‌توانید به راحتی از واردات یا تولید محصولاتی که تقلیدی از طرح ثبت شده شما است جلوگیری نمایید.
مدارک مورد نیاز برای ثبت طرح صنعتی
الف) مدارک مورد نیاز اشخاص حقیقی:
۱. کپی شناسنامه و کارت ملی شخص متقاضی
۲. کپی شناسنامه و کارت ملی شخص طراح
۳. عکس از نمونه طرح (۶ عکس از زوایای مختلف طرح)
۴. آدرس، کدپستی، تلفن ثابت و همراه و ایمیل متقاضی
ب) مدارک مورد نیاز شخص حقوقی:
۱. کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضاء شرکت
۲. کپی شناسنامه و کارت ملی شخص طراح
۳. کپی روزنامه رسمی ثبت شرکت و ثبت آخرین تغییرات شرکت
۴. عکس از نمونه طرح (۶ عکس از زوایای مختلف طرح)
۵. آدرس، کدپستی و تلفن ثابت شرکت
۶. تلفن همراه و ایمیل صاحبان امضاء شرکت
نکاتی مهم برای انجام صحیح مراحل ثبت طرح صنعتی
۱. اندازه تصاویری که تهیه می‌نمایید، حداکثر A4 باشد
۲. تصاویر باید لزوماً بصورت عمودی اسکن شود
۳. زمینه تصاویر ارسالی باید دارای رنگ روشن باشد
۴. تصاویر طرح باید لزوماً بصورت رنگی باشد و حداکثر حجم آن (۵۰۰ کیلو بایت) باشد
۵. تصویر مدارک هویتی ترجیحاً بصورت سیاه و سفید اسکن شده و حداکثر حجم آن (۲۵۰ کیلو بایت) باشد
۶. پسوند فایل های اسکن شده برای ارسال jpg باشد
۷. فایل‌های ارسالی را بصورت لاتین نام گذاری نمایید
راهها و مراحل ثبت طرح صنعتی کدام است؟
الف) ثبت طرح صنعتی در داخل کشور
برای ثبت طرح صنعتی در داخل کشور، متقاضی باید پس از مراجعه به سایت و تکمیل اظهارنامه طرح و پیوست نمودن ضمائم قانونی بصورت الکترونیکی به اداره مالکیت صنعتی ارسال نماید.
مراتب بررسی می‌شود و در صورت عدم وجود منع قانونی، به نام متقاضی ثبت و تحت حمایت قانون قرار خواهد گرفت.
ب) ثبت طرح صنعتی در خارج از کشور
مراحل ثبت طرح صنعتی در خارج از کشور به سه صورت زیر است:
۱) ثبت ملی
1.ثبت ملی همانند ثبت در کشور مبدا (داخلی) است.
یعنی متقاضی باید پس از انتخاب کشور مورد نظر با انتخاب وکیل یا مراجعه حضوری (بستگی به قانون ملی کشور هدف دارد)، کلیه مدارک را به زبان کشور مورد نظر ترجمه و پس ار تایید مراجع ذی صلاح به اداره مربوطه ارائه نماید.
۲. ثبت منطقه‌ای گروهی
از کشورهای معاهده همکاری منطقه‌ای را ایجاد کردند.در صورت ثبت در یکی از کشورهای عضو، سایر کشورهای عضو آن معاهده آن طرح را حمایت خواهند نمود.
۳. ثبت بین المللی
لازم به ذکر است که در هیچ نقطه‌ای از جهان سیستمی وجود ندارد که وقتی شما طرح خود را در یک کشور ثبت نمودید از این طرح در سایر کشور‌ها هم حمایت شود.
چگونه می‌توان از طرحهای صنعتی حمایت کرد؟
در بسیاری از کشور ها از جمله ایران، طرح های صنعتی باید ثبت شوند تا تحت حمایت قرار گیرند.
بهره برداری از هر طرحهای صنعتی ثبت شده توسط اشخاص ثالث منوط به موافقت مالک آن است.
این حق شامل ساخت، فروش و وارد کردن اقلام حاوی طرحهای صنعتی ثبت شده می‌باشد.
مالک طرح می‌تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت او حقوق ناشی از طرح وی را نقض نموده در دادگاه اقامه دعوی نماید.