شرکت های دانش بنیان
احتمالاً نام شرکت های دانش بنیان Knowledge Enterprise) یا (Knowledge-based Companies را شنیده‌اید. در این قسمت از مقالات ثبت خوارزمی قصد داریم نگاهی به این نوع شرکت‌ها انداخته و از انواع آنها، حوزه کاری و چگونگی تشکیل آنها آگاه شویم.
شرکت دانش بنیان چیست؟
شرکت های دانش بنیان، شرکت‌هایی هستند که عنصر علم و دانش، بخش جدایی‌ناپذیر آنها محسوب می‌شود. به بیان دیگر، برخلاف بسیاری از شرکت‌های تجاری، شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند بدون داشتن هرگونه اموال مادی نظیر زمین، ماشین آلات و دستگاه‌ها و تجهیزات تولید صرفاً با ترکیب دانش، فناوری و تخصص‌های علمی و پژوهشی، فعالیت کنند. ماهیت علمی و دانش محور این شرکت‌ها موجب شده است که قشر دانشگاهی و پژوهشگر، مانند اساتید دانشگاه و اعضای هیئت علمی، نقش بسیار مهمی در آنها ایفا کنند.
زمینه‌های فعالیت شرکت دانش بنیان چیست؟
حیطه عملکرد شرکت‌های دانش بنیان به طور کلی می‌تواند شامل انجام تحقیقات علمی و کاربردی، ارائه خدمات تخصصی و مشاوره‌ای در حوزه‌های فنی و تخصصی، تولید محصولات با فناوری نوین و سطح بالا (توسعه فناوری)، ایفای نقش نظارتی بر تحقیقات پژوهشی، اجرایی و مشاوره‌ای باشد.
عمده حوزه‌های تخصصی فعالیت این شرکت‌ها عبارت هستند از:
- فناوری‌های زیستی در حوزه پزشکی و پژوهش‌های زیست محیطی، غذایی، کشاورزی و دامی
- بهره‌مندی از فناوری‌های نانو و تولید محصولات کاربردی بر پایه این فناوری
- حوزه مواد پیشرفته پلیمر
- فعالیت‌های مربوط به مخابرات، برق قدرت
- سخت‌افزارهای رایانه‌ای
- حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و تولید نرم‌افزارهای رایانه‌ای کاربردی
- تجهیزات پیشرفته نفت و گاز و پالایش
- پژوهش در حیطه انرژی‌های نوین و تجدیدپذیر (مانند انرژی هسته‌ای یا انرژی خورشیدی)
- تولید داروهای پیشرفته، وسایل و ملزومات پزشکی
- ساخت فناوری‌های پیشرفته هوافضایی مانند تولید پهپادها و ماهواره‌ها.
کارکرد شرکت دانش بنیان چیست؟
این شرکت‌ها به نوعی در نقش واسطه میان ایده‌های تجاری و تولید و ارتقای فناوری هستند. یعنی در این گونه شرکت‌ها، ایده‌های نو و قابل پیاده‌سازی علمی توسط پژوهشگران، قشر علمی و دانشگاهی، در مسیر تبدیل به فناوری‌های کاربردی و سطح بالا به کار گرفته می‌شوند. به دلیل آنکه ذکر شد دارایی‌های این شرکت‌ها از نوع معنوی، فکری و غیرملموس هستند، همواره از بزرگترین دغدغه‌های این شرکت‌ها، حفاظت از دارایی‌های فکری خود و حفظ حقوق مالکیت معنوی است که این امر ضرورت کار دقیق کارشناسی و حقوقی در حوزه مالکیت فکری را ایجاب می‌کند.
هدف شرکت دانش بنیان چیست؟
واضح است که شرکت‌های دانش بنیان به مانند سایر شرکت‌ها، دغدغه‌های مالی، تجاری و هدف ثروت‌آفرینی هم دارند، اما شرکت‌های دانش بنیان تلاش می‌کنند تا از طریق توسعه علمی-پژوهشی و ارتقای فناوری‌های پیچیده و کارآمد تولید ثروت کنند که این موضوع، تفاوت اصلی آنها با سایر شرکت‌های تجاری است. به طور مثال این شرکت‌ها به هدف تجاری سازی و سودآوری برای واحدهای علمی و پژوهشی مثل دانشگاه‌ها تشکیل شده و فعالیت‌های علمی و فنی انجام می‌دهند تا با تجاری‌سازی نتایج تحقیقات و ایده‌های خود، هم این واحدهای علمی و کارکنان آنها از لحاظ مالی بهره-مند شوند و هم بتوانند خدمات کارآمدی در حوزه‌های مختلف از طریق ساخت و تولید اختراعات و خدمات نوآورانه برای جامعه به همراه داشته باشند.
انواع شرکت‌های دانش بنیان
برای آنکه عنوان دانش بنیان بر محصولات این شرکت‌ها قرار بگیرد، شاخص‌هایی به موجب قانون وجود دارد که بایستی توسط شرکت‌های متقاضی رعایت شوند. مانند آنکه کالاها و خدمات تولید شده به وسیله این گونه شرکت‌ها باید از سطح علمی و فناوری بالا برخوردار باشند و در واقع باید دارای پیچیدگی فنی و تخصصی و فناوری‌های برتر باشد که این امر نیازمند تحقیقات گسترده علمی و تخصص‌گرایی زیادی است. همچنین وجود نمونه‌هایی از محصولات موردنظر و طرح توجیهی توسعه‌ای، در حد آزمایشگاهی برای تایید یک شرکت دانش بنیان لازم است. این شرکت‌ها از طریق دو مبنا قابل دسته‌بندی هستند. دسته‌بندی اول می‌تواند بر اساس مزایای تعلق گرفته به این شرکت‌ها باشد که بر این مبنا، شرکت‌های دانش بنیان به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
۱. شرکت‌های دانش بنیان نوپا نوع یک
شرکت‌هایی هستند که فاقد اظهارنامه مالیاتی (کارنامه مالی یک سال کاری شرکت که جهت محاسبه مالیات به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌شود) بوده و یا درآمدی نداشته باشند. این شرکت‌ها باید لااقل تا حد مرحله تولید محصولاتی با سطح فناوری بسیار بالا بر اساس طرح توسعه‌ای و تحقیقاتی خود رسیده باشند تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک شوند. (این فهرست مبنای ارزیابی این شرکت‌ها بوده و آخرین نسخه آن از اینترنت قابل دریافت است).
۲. شرکت‌های دانش بنیان نوپا نوع دو
مانند مورد قبل این شرکت‌ها هم غالباً فاقد اظهارنامه مالیاتی بوده و یا اصلاً درآمدی نداشته اند. تفاوت این شرکت‌ها با دسته قبل در سطح فناوری محصولات آن‌هاست که بایستی دارای فناوری نسبتاً بالا باشند تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح دو شوند.
۳. شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع یک
شرکت‌هایی هستند که بیش از ۵۰ درصد درآمدشان در آخرین اظهار نامه مالیاتی، از محصولات دانش بنیان تولیدی توسط خودشان باشد. همچنین سطح فناوری مورد نیاز در محصولات این شرکت‌ها باید بسیار بالا باشد تا تحت فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک قرار بگیرند.
۴. شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع دو (صنعتی)
شرکت‌هایی که محصولاتشان به مرحله تولید رسیده و این محصولات علاوه بر داشتن طراحی مبتنی بر تحقیق و پژوهش، باید از سطح فناوری نسبتاً بالا برخوردار بوده تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح دو گردد و یا شرکت‌هایی باشند که محصولاتشان به مرحله تولید رسیده و یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی ساخته شده باشد و محصولاتشان از سطح فناوری بسیار بالا برخوردار تا مشمول فهرست کالا و خدمات دانش بنیان سطح یک باشند.
دسته‌بندی دوم شرکت‌های دانش بنیان بر مبنای نوع فعالیت آنها صورت می‌گیرد که بر این اساس هم به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند:
۱. دانش بنیان تجاری سازی
این شرکت‌ها با خدمات خود، باعث سهولت در مسیر فعالیت و تولید و رونق کسب و کار شرکت‌های دانش بنیان می‌شوند، چرا که موضوع تجاری سازی و فروش محصولات دانش بنیان برای شرکت‌های دانش بنیان بسیار اهمیت دارد.
۲. دانش بنیان فرآیندی و خدماتی
شرکت‌هایی که با استفاده از تجهیزات و فرایندهایی که مشمول شرایط آیین نامه ارزیابی و تشخیص شرکت‌های دانش بنیان هستند، اما محصولات غیر دانش بنیان تولید می‌کنند می‌توانند در این دسته قرار بگیرند.
۳. دانش بنیان نرم و هویت ساز
این نوع شرکت‌ها که دسته‌بندی جدیدتری به حساب می‌آیند، در حوزه‌های کسب و کار خلاق و فرهنگی مشغول به فعالیت هستند و محصولات تولیدی آنها باید از سطح فناوری بالا برخوردار باشد.
۴. دانش بنیان حوزه EPC
شرکت‌هایی هستند که درآمدشان از پروژه‌های EPC است. این اصطلاح که مخفف Engineering ، Procurement ، Construction است، به معنای پروژه‌های مهندسی، تدارکات و اجرا است که بایستی حداقل 10 درصد این پروژه‌ها شامل معیارهای دانش بنیان باشند.
شاخص های تشخیص شرکت های دانش بنیان
شاخص های تشخیص شرکت های دانش بنیان،به دو دسته شاخص های عمومی و اختصاصی تقسیم می شوند.
الف: شاخص های عمومی:
احراز حداقل دو مورد از شرایط ذیل برای دو سوم از اعضای هیات مدیره شرکت ضروری است:
- مدرک کارشناسی
- حداقل 3 سال سابقه فعالیت کاری یا علمی در حوزه فعالیت شرکت
- یک اختراع ثبت شده ارزیابی شده داخلی یا یک اختراع بین المللی مرتبط با حوزه کاری شرکت
- حداقل نیمی از درآمد شرکت در یک سال مالی گذشته ، ناشی از فروش فناوری،کالا و یا خدمات دانش بنیان از طریق قرارداد باشد.
- سابقه بیمه پرداختی برای حداقل 3 نفر از کارکنان تمام وقت شرکت،حداقل 6 ماه باشد.
ب: شاخص های اختصاصی:
شرکت متقاضی باید علاوه بر دارا بودن شاخص های عمومی، واجد کلیه شرایط اختصاصی در یکی از دسته های ذیل نیز باشند:
- شرکت های تولید کننده کالاهای دانش بنیان
- شرکت باید تولید کننده کالای دانش بنیان مطابق فهرست کالاهای دانش بنیان مصوب کارگروه باشد که در 2 سال گذشته آن ها را در قالب کالاهای جدید یا ارتقاء یافته عرضه کرده و دانش فنی آن را بواسطه انتقال یا ایجاد دانش فنی، از طریق فعالیت های تحقیق و توسعه، نهادینه کند.
شما عزیزان میتوانید برای ثبت شرکت دانش بنیان با مشاورین ما در خوارزمی ثبت در ارتباط باشید.