به احتمال زیاد پیش آمده که درباره اصطلاحات، قوانین، مقررات انواع شرکت‌های تجاری هنگام ثبت شرکت با چالش مواجه شده باشید. اغلب افرادی که در شرکت سهامی عام یا خاص، سهامدار هستند، با دیدن بخش‌های مختلف اساسنامه مانند وظایف هیئت مدیره، بازرس هیئت مدیره، حدود و اختیارات هیات مدیره، انتصاب مدیرعامل، نحوه برگزاری مجامع عمومی و سایر بخش‌های اساسنامه، احساس می‌کنند که شرکت‌ها از قوانین پیچیده‌ای برخوردار هستند. به همین خاطر دچار سردرگمی می‌شوند. برای اینکه با چنین مواردی روبه رو نشوید، بهترین روش پر کردن فرم مشاوره سایت ثبت خوارزمی است تا بدین وسیله با کارشناسان مجرب و متخصص این مجموعه در ارتباط بوده و تمام سوالات خود درباره قوانین شرکت‌ها را از تیم حرفه‌ای این مجموعه بپرسید.
فرم درخواست مشاوره رایگان
چالشی به نام تفاوت مدیر موظف و غیر موظف
یکی از اصطلاحاتی که اکثرتان بار‌ها نام آنها را شنیده‌اید، مدیر موظف و مدیر غیر موظف (Non-executive director) است. این عبارات در شرکت سهامی بیشتر به چشم می‌خورد. از نظر شما این دو عبارت چه مفهومی دارند؟ وظایف‌شان در شرکت چیست؟ چه ارتباطی با هیئت مدیره دارند؟ آیا مسئولیت‌های این دو در قبال شرکت متفاوت است؟ چه اشتراکاتی بین اعضای غیر موظف و اعضای موظف هیئت مدیره وجود دارد؟ قبل از پاسخ به پرسش‌های مذکور بهتر است با جایگاه اعضای هیئت مدیره در شرکت آشنا شوید. چنانچه می‌دانید در شرکت‌های سهامی هیات مدیره نقش بسزایی در اداره امور شرکت دارد. آنها الزاما از بین سهامداران انتخاب می‌شوند و اداره شرکت سهامی یک تکلیف قانونی بوده که باید بر عهده بگیرند؛ اما نکته مهم این است که برای انجام این تکلیف قانونی، مزدی برای‌شان در نظر گرفته نمی‌شود.
از سوی دیگر عضو هیئت مدیره شدن به این معنا نیست که آنها باید تمام زمان خود را صرف امور شرکت نمایند. غالبا امور مدیریتی شرکت به عهده مدیر عامل می‌باشد. درست است که هیئت مدیره در چارچوب اساسنامه و مقررات وضع شده در قانون تجارت فعالیت می‌کنند؛ اما وظیفه ندارند در شرکت حضور دائم داشته باشند. بر همین مبنا نیز هیئت مدیره اعضای غیر موظف محسوب می‌شوند. فقط در شرایطی آنها اعضای موظف شناخته می‌شوند که علاوه بر عضویت در هیأت مدیره، مسئولیت دیگری نیز به عهده داشته باشند و کار مشخصی برای شرکت انجام دهند. پس می‌توان گفت مفاهیم مدیر موظف و غیر موظف به هیئت مدیره‌ای اشاره دارند که علاوه بر داشتن حق عضویت، در شرکت مشغول بکار هستند.
تفاوت مدیر موظف و غیر موظف در قانون تجارت
در قانون تجارت به تفاوت مدیر موظف و غیر موظف اشاره مستقیمی نشده است و هیچ گونه تعریفی مبنی بر تفکیک این دو اصطلاح صورت نگرفته است. فقط قانونگذار در ماده ۱۳۴ لایحه قانونی اصلاحی از قانون تجارت چنین استنباط کرده که اعضای هیئت مدیره می‌توانند طبق قواعد عام سمت و شغل مستمری در شرکت به عهده داشته باشند. البته در این ماده به صراحت آمده که عضو غیر موظف هیات مدیره شرکت نمی‌توانند در برابر عضویت حقوقی از شرکت دریافت کنند. از این ماده چنین استفاد می‌شود که عضو موظف هیات مدیره شخصی است که علاوه بر عضویت قانونی در هیئت مدیره، یک سمت اجرایی مشخصی داشته و با عنوان مدیر موظف مشغول بکار می‌باشد. در حالی که عضو غیرموظف هیات مدیره کسی است فقط یکی از اعضای آن بوده و هیچ گونه سمت اجرایی در شرکت ندارد.
یکی دیگر از تفاوت‌های مدیران موظف و غیر موظف در این است که مدیران غیر موظف فقط در ساعاتی که جلسات هیئت مدیره برگزار می‌شود، حق حضور دارند و به غیر از این مورد هیچگونه ارتباط دیگری با شرکت ندارند. آنها بیشتر در نقش مشاور فعالیت می‌کنند؛ اما مدیران موظف علاوه بر پذیرفتن مسئولیت عضویت در هیئت مدیره، به عنوان متصدی و مدیر اجرایی در شرکت حضور فیزیکی دارند.
پاداش و حق الزحمه مدیران موظف و غیر موظف چگونه پرداخت می‌شود
در قانون تجارت طبق مواد قانونی ۱۳۴ و ۲۴۲ قانون تجارت برای پاداش و حق الزحمه اعضای هیئت مدیره شرایطی را پیش‌بینی کرده است. به خصوص برای شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام دو نوع پاداش در نظر گرفته که عبارت هستند از:
- حق جلسه: به ازای هر ساعتی که هیئت مدیره در جلسات شرکت می‌کنند، مبلغی در نظر گرفته می‌شود.
- پاداش: از محل سود قابل برداشت شرکت، برای هیأت مدیره درصد معینی پاداش تعلق می‌گیرد.
احتمالا با این پرسش مواجه شوید که آیا پاداش هیئت مدیره از محل سود قابل تقسیم شرکت محدودیت‌هایی دارد یا نه؟ پاسخ به این سوال بله می‌باشد. بر اساس مواد قانونی ۱۳۴ و ۲۴۱ قانون تجارت، پرداخت پاداش به اعضای هیات مدیره موظف و غیر موظف دارای محدودیت‌هایی است که شامل موارد ذیل می‌باشند:
- پاداشی که برای مدیر موظف و غیر موظف در نظر گرفته می‌شود باید در اساسنامه شرکت پیش‌بینی و در مجمع عمومی به تصویب برسد. در یک اساسنامه خوب باید این موارد کاملا مشخص شود.
- مبلغ پاداشی که برای اعضای هیئت مدیره موظف و غیر موظف در نظر گرفته شده برای شرکت سهامی خاص بیش از ۶ درصد و برای شرکت سهامی عام بیش از ۳ درصد نباید باشد.
نکته مهم: پاداش اعضای هیات مدیره اعم از موظف و غیر موظف با رعایت مقررات مالیاتی مشمول کسر مالیات حقوق می‌باشد.
